مبانی نظری آموزش ودوره پیش دبستانی

خلاصه ای از فصل دوم
در این فصل ابتدا به تاریخچة آموزش پیش دبستانی پرداخته خواهد شد. در بحث از تاریخچه سعی می شود از اندیشه های تاثیرگذار در فرایند شكل گیری آموزش پیش دبستانی استفاده شود. علاوه بر این دوره پیش دبستانی در حدود سنی آن كه مودر اختلاف نظر است، تعریف می‏شود. ویژگی های كودكان در دوره پیش دبستانی اعم از رشد جسمانی، رشد حركتی به دنباله مباحث گفته شده می‏آید. از مولفه های مهم هر دورة آموزشی، بیان اهداف آن دوره است. بحث اهداف دورة پیش‏دبستانی در ادامه فصل گفته می شود و سپس دو متغیر اصلی پژوهش یعنی مهارتهای روانی ـ حركتی و سازگاری اجتماعی بحث خواهند شد. دربارة مهارتهای روانی ـ حركتی سعی شده دیدگاههای مختلف ارائه شود و همچنین دربارة سازگاری اجتماعی، در بحث مهارتهای روانی ـ حركتی، دیدگاه گزل و در بحث سازگاری اجتماعی، دیدگاه آدلر زیربنای تئوری این پژوهش قرار گرفته اند. در بخش پیشینه پژوهش نیز سعی شده تا جای ممكن سیمای فعلی پژوهشهای داخلی و خارجی ارائه شود.

تاریخچه آموزش پیش دبستانی
تعلیم و تربیت انسان از بدو تولد تا پایان زندگی ادامه دارد و درخصوص شیوه‏های یادگیری و یاددهی انسان، نظرپردازیهای گوناگونی صورت گرفته است.  سالهای زیادی مردم بر این باور بودندكه كودكان به صورت افراد بالغ پیش ساخته، اما مینیاتوری به دنیا می آیند. این دیدگاه در قرون وسطی غالب بود و چنین فرض می‏شد كه كودك، بزرگسال كوچك است و از نظر شیوه رفتار نیز با او مثل بزرگسال رفتار می‏كردند. به محض اینكه كودكان می‏توانستند راه بروند و گفتگو كنند، به اجتماع بزرگسال می‏پیوستند، در بازیهای آنان شركت می‏كردند، به كارهای آنان مشغول می‏شدند و مثل آنها لباس می‏پوشیدند. در اصل، مردم بین كودكان و بزرگسالان تفاوتی قائل نبودند. نظر آنان چنان بود كه گویا از ابتدا، بدن و شخصیت كودكان از روی طرح بزرگسالان پیش‏سازی شده است. (كرین، 1371؛ كارین1، 2000).
به تدریج بر اثر تلاشهای افرادی نظیر روسو، پستالوزی و هربارت، این دیدگاه شكل گرفت كه كودك همان بزرگسال كوچك نیست، بلكه ویژگی‏ها و خصوصیات منحصر به فردی دارد كه او را از بزرگسالان كاملاً متمایز می‏كند. فروبل در راستای تقویت این دیدگاه و از سكه انداختن دیدگاه رایج پیش ساخته‏نگری، اولین كودكستان را به نام «باغ كودكان» بوجود آورد و اعتقاد داشت برای آموزش كودكان باید محیط غنی شده ای فراهم كرد. كودكستانها در اوایل قرن بیستم، تحت نفوذ و تاثیر نظریه‏پردازانی چون ماریا مونته سوری دچار تغییراتی شدند و خود ماریا مونته سوری تحت تاثیر سگن و ایتارد بود و از تجارب و یافته‏های آنان استفاده كرد. بعد از 1940، كودكستانها گسترش یافتند و افرادی چون جان دیویی، متفكر و نظریه‏پرداز آمریكایی، ایده‏های ارزشمندی در این خصوص ارائه دادند و یكی از شاگردان جان دیویی، اندیشه‏های او را دنبال كرد كه نتیجه این كوشش‏ها، تاسیس رشته آموزش و پرورش پیش‏دبستانی در دانشگاهها بود و این شاگرد فعال و نوآور كسی نبود جز «پتی اسمیت میل». به هر حال، ظهور كودكستان در ابتدا بر محورهایی چون ارتباط با خانواده، آموزش والدین و رفع مشكلات آنها متمركز بود، ولی از آن زمان تا به حال كودكستانها دچار تغییرات زیادی شده‏اند. (مفیدی، 1372)
شورتز1 (به نقل از رئوف، 1370) نخستین كودكستان را در آمریكا تاسیس كرد و این كار مورد استقبال زیادی قرار گرفت. در اوایل قرن بیستم، دانشگاه‏های زیادی در كشورهای اروپایی و آمریكایی دست به اقداماتی درخصوص تعلیم مربیان زدند كه به امر آموزش و پرورشِ  پیش‏دبستانی مشغول شوند. در اثر رشد كودكستانها و بروز جنگ جهانی دوم، آموزش پیش‏دبستانی مورد توجه بیشتر قرار گرفت و تغییرات جوامع، لزوم برنامه‏ریزی جدی‏تر را در این باره تقویت كرد.